«Και τι είναι ο πόνος;» θα μου πεις. Ο τελικός ορισμός του πόνου δόθηκε το 1979 από την
IASP (International Association for the Study of Pain) ως "μια
δυσάρεστη, υποκειμενική αισθητική και συναισθηματική εμπειρία, που συνδέεται με
πραγματική ή δυνητική βλάβη ή που περιγράφεται σαν τέτοια". Χωρίζεται
σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Χρόνιος και οξύς. Ο οξύς, είναι αυτοπεριοριζόμενος
και εξυπηρετεί μια προστατευτική βιολογική λειτουργία, δρώντας ως προειδοποίηση
μιας εξελισσόμενης βλάβης. Είναι σύμπτωμα της εξέλιξης μίας νόσου. Ο χρόνιος
πόνος δεν εξυπηρετεί καμία προστατευτική βιολογική λειτουργία. Δεν είναι
σύμπτωμα της εξέλιξης μιας νόσου, αλλά είναι ο ίδιος εξέλιξη μιας νόσου. Ο
χρόνιος πόνος δεν υποχωρεί εντελώς και δεν αυτοπεριορίζεται.
Μάλιστα! Εύκολα και απολύτως
κατανοητά όλα τα παραπάνω. Υπάρχουν βεβαίως κι άλλες ενδιαφέρουσες πληροφορίες
για τον όρο «πόνος». Ποιος ορισμός ίσχυε για τη λέξη αυτή κατά τα Ομηρικά
χρόνια ή σύμφωνα με τον Ιπποκράτη; Αν ψάξεις, θα μάθεις πολλά πράγματα σχετικά
με αυτό.
Όλα αυτά, αφορούν κατά βάση τον πόνο ως έννοια, όπως γίνεται αντιληπτός
και εξηγείται από έξω προς τα μέσα. Κατά την αντίστροφη πορεία, τα πράγματα
είναι πολύ πιο ενδιαφέροντα και ποικίλα, διότι όλοι ανεξαιρέτως έχουν και από
μια τουλάχιστον προσωπική εμπειρία με αυτόν. Αν δε, έχεις λίγο ενδιαφέρον για
το θέμα, δεν πρόκειται να βαρεθείς ποτέ! Πόνος παντού. Κάθε είδους, όλων των
βαθμίδων βαρύτητας κλπ. Συνηθίζεται δε τους πόνους μας να τους βγάζουμε και να
τους μετράμε.
-Εγώ τον έχω μεγαλύτερο
-Ναι αλλά εγώ τον έχω πιο
οξύ
-Ναι αλλά ο δικός μου
είναι χρόνιος
-Γιατί, ο δικός μου που
δεν είναι χρόνιος λιγότερο πονάει νομίζεις;
Και κάπως έτσι συχνά
προχωρούν οι κουβέντες αυτές. Εννοείται πως νικητής είναι αυτός που τον έχει
μεγαλύτερο, μακρύτερο, οξύτερο ή για περισσότερο καιρό. Και οι κουβέντες
τελειώνουν και ο πόνος μένει εκεί και μετά, μόνος σου πρέπει να βρεις τρόπο να
τον διαχειριστείς, ανεξάρτητα από το αν είσαι ο ηττημένος ή ο νικητής της
συζήτησης. Αν γκρινιάζω διαρκώς, θα με ανακουφίσει; Αν ρίξω κάπου την ευθύνη,
θα νιώσω καλύτερα; Αν κάνω πως δεν υπάρχει, θα πάψει να υπάρχει; Αν δώσω μια
και τον κάνω ακόμα δυνατότερο, θα εκτονωθώ; Αν προσευχηθώ; Αν βρίσω; Αν
καταραστώ; Αν θυμώσω; Αν κλάψω; Όπως βολεύεται ο καθένας. Αυτά είναι θέματα
υποκειμενικά και δεν χωράνε συμβουλές και διδακτισμό ΑΡΚΕΙ να φέρνουν
αποτέλεσμα. Τα παραπάνω φέρνουν άραγε;
Η δική μου τακτική είναι κι αυτή σαν τις άλλες. Δεν έχει κάποιο
εξαιρετικό ενδιαφέρον. Προσωπική, ραμμένη στα μέτρα μου και με συχνές
αναπροσαρμογές κατά διαστήματα. Θα βρίσω την ατυχία μου. Θα θυμώσω με την
γκαντεμιά μου. Έχω προσευχηθεί κάποιες φορές. Έχω κλάψει επίσης. Δεν έχω
καταραστεί ακόμα, ούτε έχω ρίξει την ευθύνη σε κάποιον άλλον…ακόμα. Ελπίζω έτσι
να συνεχίσω.
Ο πρόσφατος δικός μου, ονομάζεται εντεροπαθητική αρθρίτιδα και αυτή τη
φορά με έχει χτυπήσει στον δεξιό καρπό…μόνο. Όχι, μην το γελάς! Το λες και τύχη
να σε χτυπήσει μόνο σε ένα σημείο και όχι σε δέκα αρθρώσεις ταυτόχρονα! Ο πόνος
αυτός μοιάζει με κάποιους πόνους που όλοι οι άνθρωποι έχουν νιώσει στη ζωή
τους. Δεν είναι κάτι σπουδαίο ή διαφορετικό. Πόνος είναι, όπως όλοι, απλά έχει
τα ιδιαίτερα καπρίτσια του κι αυτό. Για παράδειγμα, εκεί που κάθομαι
μέσα στην απόλυτη ησυχία του σπιτιού, έρχεται δυνατά και ξαφνικά σαν ηλεκτρικό
ρεύμα και τσακ, με κάνει και βγάζω μια φωνή. Το λες και αστείο γιατί τρομάζω κι
εγώ η ίδια με τη φωνή αυτή. Δεν προλαβαίνω να το επεξεργαστώ, γίνεται
αντανακλαστικά και ναι, μοιάζει αστείο αν το δεις απ’ έξω. Αστείο ήταν και το
μπρίκι με το νερό και τον καφέ που τούμπαρε το πρωί και έκανε σκατά (με το
μπαρδόν κι όλας) την κουζίνα, το φούρνο, το πάτωμα, το χαλάκι και τις ροζ
παντόφλες μου. Τούμπαρε γιατί ο καρπός μου ξεράθηκε στο δευτερόλεπτο, έχασα τον
έλεγχο, έπεσε το χέρι μου πάνω στο κουταλάκι που ήταν μέσα στο μπρίκι το ρημάδι
και…χάλια μαύρα όλα, όπως είπα και πριν.
«Τώρα, τώρα! Θα
βρω ασκήσεις στο google και θα σου πω εγώ!» σκέφτηκα και έψαξα πράγματι και βρήκα ωραίες ασκήσεις
για την αρθρίτιδα του καρπού. Και ξεκίνησα να τις κάνω και αναστέναξα και
βόγκηξα και με άκουσαν μέχρι το περίπτερο στην πλατεία! Ποιοι ηλίθιοι ανεβάζουν
τέτοια άρθρα ήθελα να ‘ξερα! Ναυάγησε αυτό το σχέδιο. «Θα το δέσω το παλιόχερο!
Θα το δέσω με ελαστικό επίδεσμο και θα ξενοιάσω!» είπα και το έκανα. Το έδεσα
ωραία ωραία, σχεδόν επαγγελματικά! Δεν ξένοιασα όμως. Καμία διαφορά. Ναυάγησε
κι αυτό. «Θα πάρω δυο depon, θα κάνω και υπομονή μισή ωρίτσα και μετάααααα, ποιος με πιάνει!»
αποφάσισα με χαμόγελο βεβαιότητας και καμάρι για το κοφτερό μου το μυαλό!
Πέρασε το μισάωρο, πέρασαν 3
ώρες, έφτασε μεσημέρι… Μια μίρλα με έπιασε, μια κατήφεια και ο πόνος εκεί.
Σταθερός, έντονος, επίμονος, σοβαρός. Και τότε κάθισα ήρεμη και ακίνητη και τον
παρατήρησα για αρκετή ώρα. Οι λύσεις ήταν δυο. Ή θα καθόμουν να κλαίω την μοίρα
μου συγκεντρωμένη αποκλειστικά στον πόνο παλεύοντας να του κάνω βουντού και να
τον εξοντώσω ή θα χρεωνόμουν λίγο πόνο παραπάνω και θα σηκωνόμουν από τη θέση
μου κάνοντας όλα όσα ήθελα και έκανα κέφι. Και μαγείρεψα κοτόσουπα και άπλωσα
τα ρούχα και συνέχισα το γράψιμο και το θεατρικό μου κείμενο και έβαλα
ηλεκτρική και έστρωσα το κρεβάτι και χάιδεψα τον σκύλο και έπλυνα τα πιάτα και
σκούπισα τη βεράντα και αχχχχχχχχχχχχχ! Βογκούσα, ναι. Και μόρφαζα και
έβριζα ώρες ώρες και με μάλωνα "κόψε την γκρίνια και μην γίνεσαι
ηλίθια!" και μετά ξανά έβριζα. Έκανα όμως αυτά που ήθελα και αυτό έχει
σημασία. Γιατί ο πόνος αυτός υπάρχει όταν κόβεις πατάτες για τη σούπα, όπως κι
όταν είσαι ξαπλωμένος χωρίς να κάνεις τίποτα. Είναι η πάστα του τέτοια. Παλιοχαρακτήρας!
Όσο επιμένεις εσύ, θα επιμένω κι εγώ, μέχρι να
ξεκουμπιστείς λοιπόν. Πείσμα εσύ, πείσμα κι εγώ. Ας δούμε ποιος το έχει
μεγαλύτερο.-
